Intern Bunkernummer
WK M 02
Lokatie
Westkapelle
Toegankelijkheid
Volledig toegankelijk
Aantal kamers
2 toegangen en nooduitgang, gesloten gang en bunkerkamer
Type bunker
Manschappenverblijf
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • Deze structuur kan je het best bereiken door de velden vertrekkend vanaf de Roden Ossenstraat.
  • Hij ligt samen met WK M 01 in een weiland naast de Cantelmolinie en is gebruikt door Natuurpunt als vleermuizenverblijf.
  • Het betreft de verste van de Roden Ossenstraat gelegen bunker van de 2 structuren die je daar kan vinden.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing voor deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart: de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

De moeilijkheid bij deze kaart, is dat ze niet altijd nummert per structuur maar soms per cluster van structuren. Dit vermoeilijkt natuurlijk het weten of men alle structuren wel degelijk heeft gevonden. (Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Het betreft de 2e van 2 manschappenbunkers langs de Cantelmolinie tussen de weg Roden Ossenstraat en Fort Sint Donaas. Op basis van dit kaartje betreft het de structuur (3++)

De voorgaande bunker was (4++) WK M 01, korter bij de Roden Ossenstraat. De volgende structuur is (2++). Dit kan onmogelijk 1 structuur zijn om dit op de locatie van Fort Sint Donaas slaat. De locatie die ze ermee aanduiden bevat alvast 2 manschappenbunkers en 3 kleinere manschappenbunkers-verschansingen. Daarnaast zijn er ook nog 3 structuren vermist die mogelijks nog allen bestaan.

2e Kaartje (niet origineel) dat ook de structuren van de Marine aanduidt in deze regio, wel alleen deze die nog zouden moeten bestaan. (Kaartje Alain Van Geeteruyen)

De respectievelijke structuur is hierbij aangeduid met (12)

Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Knokke Heist (Westkapelle), Sectie D, kadastraal perceel 556 (gedeeltelijk).
  • De bunker heeft geen apart kadasternummer maar is er wel degelijk als bestaand gebouw (witte vakje) op aangeduid.
  • De zo goed als identieke WK M 01 is men dan wel totaal vergeten...

Kadasterschets detail en luchtfoto.

Op deze luchtfoto met de kadasterpercelen op, zie je de bunker WK M 02 liggen rechtsonder als wit vakje. WK M 01 ligt nabij de vijvers in de linker bovenhoek van de foto.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • Voor deze bunker niet meer van belang gezien de structuur zeker niet meer bestaat en er ook niets meer te zien is dat op zijn verleden wijst.
  • Deze bunker zal deel uitmaken van het bijhorende weiland en de bijhorende eigenaars.
  • Dit zijn gebieden in beheer van Natuurpunt.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunker staat.

De beide structuren WK M 01 en WK M 02 zijn er op te zien. Mogelijks zijn hier ook wel nog meer structuren te zien alhoewel ik persoonlijk vrees dat het allen onzuiverheden zijn op de oude foto. Wel heb ik de indruk kraters van projectielinslagen te zien in de velden.

Actuele luchtfoto Google Earth anno 2021

Op deze luchtfoto zie je nog de locatie van in totaal 6 structuren.

Er is de nog bestaande manschappenbunker WK M 03.

Dan ligt er zuidelijk van de Cantelmolinie het koppeltje van allicht kleine manschappenbunkers - verschansingen WK M 09 en WK M 10.

Nog meer zuidelijk is er dan langs deze zelfde Cantelmolinie de bunker WK M 11 waar ik niet echt durf over melden welk type structuur dit zal geweest zijn.

Nog meer zuidelijk, nog altijd langs deze zelfde Cantelmolinie, liggen nog altijd 2 manschappenbunkers WK M 01 en WK M 02 (deze bunker) om zo aan te sluiten bij het Stützpunkt Fort Sint Donaas.

Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het betreft de 3e tussenbunker tussen Stützpunkt Haubtstrasse en Stützpunkt Fort Sint Donaas. Hij sluit aan bij dit laatste Steunpunt.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Een ruim manschappenverblijf op de verbinding tussen 2 Stützpunkten.
  • Zowel WK M 01 en WK M 02 waren voorzien van buitenopstellingen voor mitrailleurs.
  • In dit geval staan de beide structuren met hun toegangen naar de vijandelijke zijde. Daarom hebben deze 2 structuren wel degelijk een nooduitgang naar de achterzijde.
Structuur van het bunkertje:
  • 1 grote bunkerkamer met nooduitgang.
  • 1 gesloten toegangsgang met op de uiteinden een ingang van de structuur.

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is een vrij algemeen grondplannetje van dit type van structuren. Merk op dat de eigenlijke bunkerkamer kleiner is dan de breedte die te bunker vertoont aan de toegangen. Voorlopig zijn er enkel van dit type structuren terug te vinden vanaf deze bunker tot op het Stützpunkt Sint Donaas. Daarna komt dit type bunker voorlopig voor zover gekend, op de linie niet meer voor. (Schets: bewerking van een schets uit het Boek De Hollandstellung van Knokke tot Antwerpen - Hans Sakkers)

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur, is opgetrokken.
  • We zien een grote manschappenruimte.
  • Deze heeft 2 zeer kortbij elkaar geplaatste toegangen, centraal vooraan in de kamer.
  • Bij deze bunker werd de betonnen smalle wand tussen de beide deuren verwijderd of vernield zodat er heden een groot gat overblijft.
  • Er was ook een nooduitgang naar de achterzijde van de bunker. Deze nooduitgang is heden dichtgemetst.
  • Vanuit deze manschappenruimte komt men in een grote in dit geval eveneens van een dak voorziene gang.
  • Op de beide uiteinden van deze gang bevindt zich achter een knik van 90° een toegang tot de bunker.
  • Ook het plafond van de bunkerkamer is uitgewerkt in ter plaatse gestort gewapend beton.
  • De bunker steekt gedeeltelijk in de grond. Om hem te betreden dien je eerst een drietal traptreden af te dalen.
  • Er zijn echter aan de aanwezige 2 deurgaten tussen de gang en de bunker geen restanten van scharnieren te zien wat laat vermoeden dat hier nooit tussendeuren zijn geweest.
  • Ook is de tussenwand tussen gang en bunkerkamer vrij dunwandig. Maximaal een 20 tal cm dik.
  • Aan de toegangen vanaf de buitenzijde waren toegangsdeuren.
  • Doordat men de structuur grotendeels bijkomend heeft verstopt onder een berm grond, valt er natuurlijk nog weinig over zijn uitwendige uitzicht te vertellen, wat opnieuw jammer is in dit geval.
  • Allicht zal hij ooit ook wel met hout of dergelijke omgeven geweest zijn om hem het uitzicht van een stal of iets dergelijks toe te meten.
  • In dit geval waren de wanden van de bunkerkamer aan de binnenzijde van de bunker bekleed met hout. Men ziet er nog overal de resten van origineel in het beton mee gestorte houten latten en blokken waarop dan deze bekleding werd bevestigd.
  • In de gang was dit in dit geval net zoals aan het plafond niet het geval.
  • In het plafond van de bunkerkamer zitten in de hoeken een aantal ventillatiegaten.
  • Wel is er een kleine nis rechtop de deuren naar de bunkerkamer in de wand van de gang. Ook in de bunkerkamer is nog 1 klein nisje voorzien. Voor de rest heeft de bunker geen specifieke uitsparingen voor het plaatsen van bv een kachel of nissen voor het stockeren van materialen.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is vrij vlot bereikbaar zonder er specifiek volk moeten voor te storen, mits respecteren van bestaande afsluitingen en omheidingen.
  • Op oudere foto's van rond 1991 zie je de bunker nog volledig in open terrein staan.
  • Bij een eigen eerste prospectie in 2016, was ook deze bunker niet zo vlot meer terug te vinden, ook omdat hij net zoals WK M 01 zo in een berm grond verstoken zit heden ten dage. Deze berm grond begint dan geleidelijk aan volledig te begroeien en te verwilderen waardoor de bunker steeds meer uit het zicht verdwijnt.
  • Hij is ingericht door Natuurpunt als vleermuizenverblijf en het bedekken met grond dateert ook uit die periode. Op oudere foto's van voor 2013 zie je de bunker trouwens nog volledig vrij liggen. Het is te zeggen, er ligt grond tegen en op maar zeker niet zoveel als dit heden het geval is.
  • normaal gezien is de bunker wel afgesloten met een deurtje maar niet afgesloten met een slot. Hij is dus in feite vrij betreedbaar. Probeer dit wel te vermijden in het seizoen dat de vleermuizen er mogelijks hun winterslaap houden (half oktober tot half maart), te betreden. Sluit het bijhorende deurtje ook steeds na het betreden aub.
  • Wat wel te betreuren is, is dat Natuurpunt zoals bij deze bunker opnieuw enkel nog oog heeft voor hun vleermuizenverblijf. Historisch karakter van een bunker interesseert hen dan totaal niet meer en alles wordt maar vlotjes dichtgemetst en verborgen onder bermen grond waardoor nog deftig prospecteren zelfs zo goed als onmogelijk wordt.
  • Details die normaal mooi zichtbaar zijn, zijn heden nog amper zichtbaar, bv de nooduitgang die ook een nis voor een kachel zou kunnen zijn.
  • De bunker op zich is aan de binnenzijde volledig vrij.
  • Aan de binnenzijde vertoont hij ook nog enkele zichbare restanten van originele bevestigingslatten van de houten binnenbekleding.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • Aan de buitenzijde wordt dit onderzoeken moeilijk omdat hij bijkomend grotendeels verstopt zit onder er tegenaan gegooide grond.
  • Wel heeft de bunker vrij zware schade opgelopen aan zijn linker zijde (gekeken aan de kant van de toegangen). Dit kan schade zijn van een zwaar projectiel of ook afkomstig zijn van een slopingspoging uit een ver verleden.
  • Ook het betonnen muurtje voor de mitrailleur is namelijk deels gesloopt.
  • Ook de bunkerkamer heeft inwendig op de rechter zijmuur schade van allicht een vrij zwaar projectiel.
  • Of deze schade dan gekoppeld moet worden aan de verdwenen tussenkolom tussen de beide deuren is onbekend.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Voorlopig geen gekend.

Foto's van deze bunker

Enkele oudere foto's van deze bunker uit 1991 - Collectie Alain Van Geeteruyen

Oude foto in winters landschap anno 1991. We kijken op de aanvalszijde die in dit geval ook de beide toegangen bevat. Vooraan het deels beschadigde muurtje voor de opstelling van een mitrailleur. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Zicht op de achterzijde. Achter de berm grond die toen al tegen de structuur lag, moet ook de aanwezige nooduitgang zitten. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Enkele oudere foto's uit enerzijds 2012 en 2013

Gelijkaardige oudere foto van allicht kort voor 2012. - (boek: De Hollandstellung - Van Knokke tot Antwerpen - Hans Sakkers, R. Murk en J. Den Hollander)

Vrij gelijkaardige kleurenfoto van deze bunker. Let op de toch wel vrij zwaar beschadigde linker zijkant. Deze was alvast toen ook nog niet dichtgemetst op die kant. (Oude foto: Mathieu De Meyer)

Eigen prospecties 2016 en 2017

Dit is de wijze waarop de structuur in beeld komt vanaf de bunker WK M 01 die korterbij de Roden Ossenstraat gelegen is.

De bunker met links de Cantelmolinie. Op de achtergrond de Damse vaart met daartussen Fort Sint Donaas.

Rechter zijkant

Rechter zijkant met voor de bunker een buitenopstelling voor een mitrailleur.

Detail van dit deels vernielde betonnen muurtje voor de opstelling van een mitrailleur.

Achterzijde van de structuur.

Linker zijkant en voorzijde

Detail van de linker kant van de voorzijde. Hier zit heden een dichtgemetste toegang. Wel is de bunker op die zijde zwaar beschadigd. Is dit afkomstig van een projectiel of schade van ooit te pogen deze structuur te slopen in een ver verleden?

De huidige toegang aan de rechter kant van de voorzijde. Merk op dat beide toegangen ooit beschermd werden door een beperkt oreillon.


Ook hier is het niveau van de bunker een 3 tal treden lager.

Toegang van de bunker met toch wel een zeer kleine invliegopening voor de vleermuizen.

Bijkomend geplaatste extra deur van de voor de vleermuizen ingerichte bunker.

Terugblik op dezelfde deur.

Vervolg van de in dit geval overdekte tussengang. Links een kleine nis in de wand. Rechts is een gedeelte van de tussenwand naar de bunkerkamer toe verdwenen.

Terugblik in deze gang. Hier geen aanhechtingspunten voor houten wandbekleding.

De allicht bij het vleermuizenproject horende dichtgemaakte wand.

Let er op dat de wand rechts zwaar beschadigd is.

Detail van de zwaar gehavende wand op het uiteinde van deze gang.

Bij de tussenwand ontbreekt het tussenmuurtje tussen de origineel 2 aanwezige deurgaten.

De rechter zijwand van de bunkerkamer bevat ook schade, mogelijks van een geëxplodeerd projectiel.

Achterwand en rechter zijwand.

Achteraan de eveneens dichtgemetste nooduitgang. Deze was voorzien om in nood de structuur alsnog te kunnen verlaten. De overige 2 toegangen keken namelijk uit op de aanvalskant van de bunker.

Linker zijmuur. Ook deze bevat nog een kleine nis.

Detail van het nisje, allicht juist groot genoeg voor het plaatsen van een olielamp.

Hier zie je ook nog beperkt wat houten planken van de originele wandbekleding van de bunker, meer dan 100 jaar oud.

Terugblik op de gang met het door het verwijderen van het tussenwandje tussen de 2 deuren, grote opening naar de gang toe. Ook in die achterwand steekt een klein nisje.

Terugblik vanaf deze bunker WK M 02 in de richting van de bunker WK M 01

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

Vorige: WK M 01
Volgende: WK M 07